Bối cảnh của đồ án này là khu tập thể Cao Xà Lá thuộc Quận Thanh Xuân, Hà Nội. Những ảnh hưởng về thời gian, dân số, sự đô thị hóa và tác động của môi trường đã làm biến đổi những tinh thần nội tại. Không gian chuyển đổi từ nhà tập thể sang nhà ở đã không đáp ứng được nhu cầu sử dụng tối thiểu, dẫn đến nhiều hộ gia đình đã tùy tiện lấn chiếm diện tích ở, tạo nên các “chuồng cọp” ảnh hưởng những không gian công cộng, không gian xanh xung quanh.
Khu tập thể này được xây dựng dành cho công nhân viên của các nhà máy từ những năm 60, trải qua quá trình tồn tại và phát triển, không gian nơi đây hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, nhưng vẫn luôn gắn liền với một cấu trúc riêng biệt, đặc trưng từ lối sống đến sự tương tác xã hội, sống hòa đồng trong không gian nhỏ hẹp. Để giải quyết thực trạng này, ý tưởng của đồ án đã được hình thành từ sự nghiên cứu cấu trúc vật lý và cấu trúc xã hội của tổ (nest) trong tự nhiên, và được lồng ghép với cấu trúc xã hội của khu tập thể tại đây để tạo ra một mô hình kiến trúc mới, nhằm khắc phục vấn đề về không gian và cảm nhận của người sử dụng.
Toàn bộ không gian tầng 1 được giải phóng hoàn toàn, và thay thế vào đó là không gian công cộng. Còn không gian sống được đưa lên cao bám theo các lõi kết cấu, các đơn nguyên được module hóa và liên kết với nhau. Không gian ở được thiết kế dựa trên không gian chuồng cọp, các căn hộ được tổ hợp với nhau dựa trên 3 loại mặt bằng điển hình để tạo ra không gian xanh, với mục đích mang thiên nhiên đến mọi không gian sống. Đây chính là lớp vỏ vô hình bảo vệ “tổ” trước những ảnh hưởng của đô thị, môi trường và hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Thách thức đặt ra là phải có một dạng cấu trúc có thể nâng toàn bộ công trình lên để sử dụng diện tích tầng 1 làm không gian xanh và không gian công cộng, đồng thời vẫn giữ nguyên được cơ cấu xã hội, đảm bảo điều kiện sống tối thiểu cho cư dân. Hai vấn đề mâu thuẫn này đã giúp dẫn đến một giải pháp cốt lõi cho dự án “trả lại không gian xanh, không gian công cộng ở khu vực thấp tầng và tổ hợp lại cộng đồng cư dân bằng cách đưa toàn bộ lên cao”. Với đặc điểm kết cấu phức tạp, vật liệu được tính toán chủ yếu là bê tông “xanh” (bê tông sử dụng cốt liệu và nguyên liệu mới có tỉ lệ xi măng thấp hơn, giảm được tỉ lệ carbon) nhằm hướng đến sự thân thiện với môi trường.
Sự trả lại không gian xanh cho đô thị là một giải pháp tối ưu để khôi phục thiên nhiên trong đô thị. Việc sử dụng không gian công cộng, không gian xanh để làm rõ nét sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa con người và con người trong cộng đồng luôn là cần thiết. Điều này mang lại nhiều ý nghĩa tích cực cho cộng đồng cư dân tại nơi đây.
THÔNG TIN DỰ ÁN:
Tên đồ án: Nhà ở trên cao – The upper house
Địa điểm: KTT Cao Xà Lá, Thượng Đình, Quận Thanh Xuân, Hà Nội
Tên sinh viên: Nguyễn Hữu Hải
Trường học: Đại học kiến trúc Hà Nội
Chương trình: Kiến trúc tiên tiến
Giám sát/ Hướng dẫn: PGS.TS.KTS. Lê Quân
Năm đồ án: 2019
Diện tích khu đất: 24.000 m2
Hình ảnh bởi: Nguyễn Hữu Hải
